Sceny z życia małżeńskiego – Ingmar Bergman

Sceny z życia małżeńskiego Ingmara Bergmana stanowią dojmujący spektakl. Dystropijna historia małżeństwa, którego punktem wyjścia jest idealny świat rodzinny, zmierza w kierunku totalnego kataklizmu. Jaką degrengoladę maskuje etykieta nienaganności? Jak silne i skrajne emocje skrywają się za społecznie pożądanymi pozorami?

On

Johan. Przystojny i oddziałujący na kobiety mężczyzna po 40-stce. Czarujący i dowcipny. Wykształcony i inteligentny, szanowany pracownik naukowy potrafiący nonszalancko perorować zarówno o religii, sztuce, jak i polityce.  Emanujący pewnością siebie i męskością. Mąż wpatrzony w idealną żonę, ojciec oddany uroczym, dobrze wychowanym córkom. Człowiek sukcesu. Niedojrzały pozorant, zdrajca i tchórz.

Ona

Marianne. Kobieca, piękna 35-latka. Elokwentna i świetnie wykształcona adwokatka pracująca w renomowanej kancelarii. Skromna i pozostająca nieco w cieniu męża, w który osuwa się dobrowolnie, co zdecydowanie ujmuje i dodaje uroku. Świetnie godząca rolę kobiety na wysokim szczeblu drabiny zawodowej oraz pani domu. Doskonała żona, matka oraz córka. Zagubiona, uległa i zależna frustratka.

Oni

Małżeństwo, którego życie toczy się machinalnie, zaplanowane w najdrobniejszych szczegółach – począwszy od rodzinnego obiadu przez zaplanowany urlop po wcześniej uzgodniony seks. Starannie ułożona egzystencja pozbawiona marginesu dla niedbalstwa czy spontaniczności, jak gdyby cokolwiek nieustalonego mogło zaburzyć frontalny porządek i wizualną perfekcję. Jednak skrupulatnie pielęgnowana wizja nie uwzględniająca upustu emocji, które nie zawsze pozwalają na pacyfikację wyważonym dialogiem, nie jest możliwa do utrzymania… Co stanie się zapalnikiem do groteskowego i zawziętego rujnowania relacji zgodnego małżeństwa? Czym skutkuje festiwal szczerości i żalu?

„Johan i Marianne mają brzuchy przewiązane czerwoną jedwabną wstążką i duże kokardy na plecach jak marcepanowe świnki w naszym dzieciństwie. Bardzo dobrze to zrobi ich moralności, jeśli zajrzą do najniższego kręgu piekieł. Zastanawiam się, czy jest w ogóle bardziej nieprzyjemny widok niż mąż i żona zionący do siebie nienawiścią. No jak sądzicie? Gorsze są może dziecięce tortury. Tylko co z tego? Jesteśmy przecież z Katariną dziećmi szatana. Dlatego w głębi niej siedzi mała dziewczynka i płacze, bo upadła i się uderzyła, i nikt nie przyszedł jej pocieszyć. A w drugim kącie siedzę ja, wciąż niedorosły, i płaczę, bo Katarina nie potrafi mnie pokochać, mimo że jestem dla niej taki wredny.”

Niszcząca prawda

Sceny z życia małżeńskiego to zasmucający obraz. Relacja Marianne i Johana stała się wypielęgnowaną wydmuszką, której odraczane pęknięcie musiało przyczynić się do odrażającego i uwłaczającego starcia. Przemocy z gatunku wszetecznej, stosowanej przez – bynajmniej nie nagle – obcych sobie i obrosłych w pretensje, niegdyś prawdziwie kochających się i najbliższych sobie ludzi. Konflikt wojenny, który obserwujemy niejako w przededniu wybuchu, w trakcie jego trwania, aż po odstręczające poczynania na pogorzelisku, prawdopodobnie nie zaskakuje,  jednak stanowi dalece niekomfortowy dla odbiorcy danse macabre. Silne i tłamszone emocje muszą znaleźć ujście, inaczej wybiją w sposób niekontrolowany i porażąjąco niszczący.

A może jednak prawda wyzwala? Kwestia, czy nie lepiej dawkować ją w porcjach przyswajalnych i skutkujących sensem, ulepszeniem, aniżeli niekontrolowanie bombardować podszytymi pretensjami urosłymi do nieprzyswajalnych rozmiarów? Bergman skonstruował czytelny i realnie potencjalny scenariusz dla pięknych kłamstw i wygodnych przemilczeń. Ku przestrodze.

Komentarze

komentarze